Żory

HISTORIA

Żory to nowoczesne miasto, czerpiące z długiej i ciekawej historii. Zaczyna się ona ponad 750 lat temu - dokładnie 24 lutego 1272 roku, kiedy książę opolsko-raciborski Władysław wydał dokument nadający rycerzowi Chwaliszowi wieś Ściernie na ziemi pszczyńskiej w zamian za odstąpienie rycerskiej wsi Żory. Dokument ten świadczy o chęci podniesienia dotychczasowej wsi do rangi obronnego miasta CIVITAS SARI.

Ciasna zabudowa Żor, złożona z drewnianych domów krytych słomą sprawiała, że  przez wieki miasto często płonęło. Po wielkim pożarze z 11 maja 1702 r. do dziś corocznie 11 maja obchodzone jest Święto Ogniowe – najważniejsze miejskie święto, niegdyś typowo religijne, a obecnie oprócz uroczystej procesji z pochodniami, tego dnia odbywają się też wydarzenia artystyczne oraz nocny bieg uliczny na dystansie 5 km, czyli Żorski Bieg Ogniowy.

Jeszcze na początku lat 70. XX wieku Żory były niewielkim miasteczkiem, liczącym zaledwie 6,5 tys. mieszkańców. Następnie w ciągu 10 lat liczba mieszkańców zwiększyła się aż dziesięciokrotnie. Załamanie przyszło w latach 90. gdy zamknięte zostały wszystkie najważniejsze zakłady pracy, a infrastruktura miasta wymagała kompletnej przebudowy.

Współczesny obraz Żor, jako nowoczesnego miasta, stanowiącego w wielu dziedzinach wzór do naśladowania dla innych samorządów, kształtował się przez ostatnie 25 lat. Dzięki wyznaczeniu dobrze przemyślanej - ambitnej a jednocześnie realistycznej - ścieżki rozwoju i jej konsekwentnej realizacji Żory przeszły niezwykłą drogę. Z jednego z najbiedniejszych miast na Śląsku, o bardzo wysokim bezrobociu, stały się regionalnym liderem - nowoczesnym i przyjaznym miastem, otwartym na potrzeby kreatywnych i przedsiębiorczych ludzi, którzy właśnie w Żorach znajdują miejsce do życia i rozwoju zawodowego oraz prywatnego.

ARCHITEKTURA

Zwiedzanie Żor warto zacząć od spaceru zabytkową Starówką oraz urokliwą ulicą Murarską, powstałą na fundamentach rozebranych murów obronnych, gdzie można zobaczyć zabytkowe parterowe kamieniczki z początku XIX wieku. Na Rynku znajduje się wyjątkowa karuzela „Żorzanka” – największa tego typu atrakcja w całej Polsce, wyposażona w 34 figury i pozwalająca na jednorazową przejażdżkę ponad 70 osób. Fasadę karuzeli zdobi 16 ręcznie malowanych ilustracji przedstawiających Żory sprzed wieku.

Podczas spaceru nie można ominąć także średniowiecznych murów obronnych. Ich urok można podziwiać odwiedzając odrestaurowany fragment fortyfikacji przy ul. Ogrodowej i Bramkowej. Powstał tam niezwykły amfiteatr pod murami, wykorzystujący fragment odtworzonej suchej fosy. Następnie warto skierować kroki w stronę zrewitalizowanej ulicy Klimka oraz znajdującego się przy niej założenia pocmentarnego. Górna część ulicy jest przeznaczona wyłącznie dla pieszych. W tej strefie można podziwiać rzeźby uznanego artysty Michała Batkiewicza czy przysiąść na ławeczce w towarzystwie żorskiego malarza, profesora Fritza Augusta Bimlera. Jest to odlew z brązu, który powstał w pracowni artysty rzeźbiarza Tomasza Wenklara z Tychów. Siedząc na ławeczce spoglądamy na kościół pw. św. Apostołów Filipa i Jakuba, który wybudowano na przełomie XIII i XIV wieku, tuż po powstaniu murów miejskich. Świątynia stanowi symbol życia duchownego miasta, a zarazem jest jednym z najbardziej charakterystycznych obiektów w Żorach. W prezbiterium znajduje się obraz Matki Bożej Miłosierdzia z 1690 roku. Tuż obok kościoła odtworzony został fragment średniowiecznego muru obronnego z furtą, wzbogacony o charakterystyczne elementy dawnych fortyfikacji, takie jak blankowanie czy odcinek drewnianego chodnika. Pod murem znalazły się tablice informacyjne.

W poszukiwaniu relaksu warto odwiedzić Park Staromiejski przy ulicy Rybnickiej. W ramach rewitalizacji powstała tam fontanna nawiązująca do historycznego wodotrysku z XX wieku, który stał w tym miejscu. Znajduje się tam również ekologiczny plac zabaw dla najmłodszych czy hamaki do wypoczynku.

Naprzeciw parku, w budynku dawnego młyna znajduje się przyciągająca swoją nowoczesnością, niebanalnymi wnętrzami i bogactwem możliwości Miejska Biblioteka Publiczna im. Ottona Sterna w Żorach. Tutaj nie tylko wypożyczymy książkę, płytę, czy grę planszową, ale też weźmiemy udział w licznych wydarzeniach kulturalno-edukacyjnych oraz warsztatach.

Tradycję z nowoczesnością w niezwykle ciekawy sposób łączy także Muze.ON| Polskie Poznawanie Świata| Żory. Placówka działa w odrestaurowanej, zabytkowej Willi Haeringa oraz dobudowanej części wystawienniczo-magazynowej. Można tam podziwiać obiekty związane z historią miasta oraz kulturą historii regionu, a także z kulturami pozaeuropejskimi. W muzeum odbywają się zajęcia edukacyjne, warsztaty i wykłady z zakresu historii miasta i regionu, zwyczajów ludowych oraz wszelakich aspektów życia na innych kontynentach.

Prawdziwą perełką naszego miasta jest pochodzący z XVII wieku odrestaurowany Pałac w Baranowicach wraz z otaczającym go rozległym parkiem w stylu angielskim. Pałac został odrestaurowany od fundamentów aż po dach, a szczególny nacisk położono na historyczne detale. Odwiedzających zachwycają m.in. pochodzące z około 1900 roku polichromie. Odrestaurowany Pałac służy celom kulturalnym. Znajduje się w nim wystawa prezentująca historię pałacu i jego okolicy, także wielofunkcyjne sale do działań artystycznych oraz przestrzenie wystawiennicze, a także serwująca wykwintne dania Restauracja Charlotta. Wypiękniał także przypałacowy park o powierzchni ponad 8 ha, który porastają kilkudziesięcioletnie drzewa, nadające temu miejscu wyjątkowy charakter. Zieleń została uporządkowana, powstały też nowe oświetlone alejki spacerowe, urozmaicone mostkami, na wzór alejek pochodzących z połowy XIX wieku, gdy pałac był własnością rodziny Durantów.

PRZYRODA

Park Botaniczny „Piaskownia” to tereny parkowe, o powierzchni około 3 ha. Główne wejście znajduje się przy ul. Bocznej. Najważniejszą atrakcją jest tutaj Leśny Ośrodek Edukacji Ekologicznej ze specjalnie przygotowaną ścieżką dydaktyczną. Informuje ona o różnych typach siedlisk przyrodniczych, ukazując bogactwo świata roślinnego. Zatrzymamy się więc przed tablicami poświęconymi borowi suchemu, brzezinie, grądowi, łęgowi z roślinnością szuwarową, torfowisku przejściowemu, roślinom introdukowanym, roślinom zielnym, łące oraz skalniakowi. W parku zgromadzono również kolekcję skał i minerałów. O tężyznę fizyczną zadbamy spacerując lub biegając zacisznymi alejkami, czy korzystając z urządzeń ścieżki zdrowia. Warto pamiętać, że blisko stąd na malownicze „Pojezierze Palowickie”, dokąd zaprowadzi nas ścieżka rowerowa.

Dla osób lubujących naturę polecamy kąpielisko oraz przystań wodną „Śmieszek”.
Dla plażowiczów przygotowano dwie piaszczyste plaże z ławkami i przebieralniami. Poza atrakcjami kąpieliska latem działa tutaj doskonale wyposażona wypożyczalnia sprzętu wodnego, w której do dyspozycji są: kajaki, rowerki wodne czy deski sup.

REKREACJA I ROZRYWKA

Miłośników aktywności na świeżym powietrzu z pewnością zachwyci Park Cegielnia, czyli zielone płuca miasta, znajdujące się w samym centrum Żor. Znajdziemy tam m.in. piękny plac zabaw z parkiem linowym, siłownię pod chmurką, urządzenia do ćwiczeń street workout, tor rolkowy, skatepark oraz unikatowe Miasteczko Ruchu Drogowego, w którym w bezpiecznych warunkach można nauczyć się jazdy na rowerze.

Działa tam także największa na Śląsku i jedna z najpiękniejszych w Polsce tężni solankowych. Ten unikatowy obiekt w kształcie okręgu o średnicy 30 metrów i wysokości aż 7 metrów znajduje się w otoczeniu zieleni. W sercu tężni można zrelaksować się wdychając powietrze nasycone m.in. jodem, pochodzącym z oryginalnej solanki z Zabłocia, spływającej po gałązkach tarniny. Wyjątkowych wrażeń wizualnych dostarcza multimedialna fontanna. Każdego dnia po zachodzie słońca można podziwiać pokazy fontanny z wykorzystaniem kolorowych świateł oraz muzyki.

Miłośników wodnych atrakcji zachwyci jeden z najchętniej odwiedzanych parków wodnych na Śląsku, czyli Aquarion na który składa się część sportowa oraz rekreacyjna z biczami wodnymi, zjeżdżalniami, jacuzzi, saunami czy grotą solną.

W sezonie letnim idealnym miejscem wypoczynku i zabawy nad wodą będzie zrewitalizowany Ośrodek Rekreacyjno-Sportowy w Żorach-Roju. W tym miejscu z pewnością nikt nie będzie narzekał na nudę! Duża niecka basenowa ze stali nierdzewnej z podgrzewaną wodą oraz liczne atrakcje, takie jak wodne place zabaw, masażery czy zjeżdżalnie, a także odnowione korty tenisowe i boiska do siatkówki plażowej sprawiają, że wyremontowany ośrodek będzie jednym z najatrakcyjniejszych miejsc do letniego wypoczynku w całym województwie!

Wyjątkowe wrażenia zapewnia też Park Rozrywki Twinpigs. Na odwiedzających czeka ponad 50 atrakcji, w tym m.in.: karuzele, parki linowe, kina 5D czy zagrody ze zwierzętami.
Na terenie Parku znajdują się także sale konferencyjno-szkoleniowe o różnej wielkości, idealne na warsztaty czy konferencję. To także dobry adres dla organizatorów dużych imprez biznesowych czy okolicznościowych.

Wizytówką Żor jest zachwycające swoją architekturą, innowacyjne Muzeum Ognia. To obiekt o charakterze centrum nauki, w którym w ciekawej formie poznamy związaną z pożarami historię Żor oraz dowiemy się jak wykorzystywany był ogień oraz energia od czasów prehistorycznych, aż do współczesności.