Zakon Cystersów powstał we Francji w XI wieku, w oparciu o regułę świętego Benedykta. Oznacza to, że mnisi prowadzą życie monastyczne, oparte na modlitwie i pracy własnych rąk. W średniowieczu Cystersi szybko zdobyli uznanie jako świetni organizatorzy oraz krzewiciele wszelkich usprawnień w rolnictwie i rzemiośle. Byli więc pożądani przez królów i książąt, w których rękach pozostawały olbrzymie, niezagospodarowane obszary lasów i łąk. Na ziemie polskie Cystersi zostali sprowadzeni już w połowie XII wieku. Jednym z pierwszych miejsc, które wybrali, był małopolski Jędrzejów. I właśnie stamtąd trafili do doliny rzeki Rudy. W 1252 roku rozpoczęli budowę obiektów klasztornych, w których zamieszkali trzy lata później. Fundatorem całego przedsięwzięcia był książę Władysław Opolski. Mnisi zabrali się ostro do pracy. Wkrótce założyli od podstaw wiele wsi. Uprawiali ziemię, utrzymywali stawy i browar, zajmowali się bartnictwem, produkcją węgla drzewnego i smoły, a nawet kuźnictwem. W 1747 roku w Stodołach uruchomili pierwszy na Górnym Śląsku wielki piec opalany węglem! Na początku XIX wieku klasztor przejęło państwo pruskie. Po kilku latach majętność trafiła w ręce przedstawicieli rodu Hohenlohe-Waldenburg-Schillingfürst. To oni przekształcili pałac opacki w książęcy i zaplanowali park. Co pozostało z pracy Cystersów do dnia dzisiejszego? Przede wszystkim zespół klasztorno-pałacowy, składający się z bazyliki, średniowiecznych zabudowań klasztornych oraz barokowego pałacu. Pierwotnie kościół miał charakter romańsko-gotycki. Zbudowano go na planie krzyża łacińskiego, z nawą główną wyższą od naw bocznych. Charakterystyczny był brak wież. W XVII i XVIII wieku kościół przebudowano w stylu barokowym. Spośród trzech kaplic najcenniejsza jest Najświętszej Marii Panny, XVIII-wieczna, z cudownym wizerunkiem Madonny. W kościele warto zwrócić uwagę na cenne obrazy Michaela Willmanna i Ignaza Raaba. Do świątyni przylegają zabudowania klasztoru. Pierwotnie gotyckie, później przybrały formę barokową. Ujęte w czworobok tworzą malowniczy, otoczony krużgankami wirydarz (ogród). Na przełomie XVII i XVIII wieku zespół uzupełniono o budynki barokowego pałacu opackiego, z własnym dziedzińcem i bramą otwieraną w stronę malowniczego stawu. Pocysterskie zabytki otacza piękny, 95-hektarowy park typu angielskiego. Poprowadzono po nim trzy dendrologiczne ścieżki edukacyjne. Rudy leżą na w centrum Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich. W malowniczej okolicy pozostało wiele pamiątek związanych z działalnością Cystersów. Same Rudy są jednym z elementów Europejskiego Szlaku Cysterskiego. Przecinają je ponadto znakowane szlaki turystyki pieszej i rowerowej.

Zakon Cystersów powstał we Francji w XI wieku, w oparciu o regułę świętego Benedykta. Oznacza to, że mnisi prowadzą życie monastyczne, oparte na modlitwie i pracy własnych rąk. W średniowieczu Cystersi szybko zdobyli uznanie jako świetni organizatorzy oraz krzewiciele wszelkich usprawnień w rolnictwie i rzemiośle. Byli więc pożądani przez królów i książąt, w których rękach pozostawały olbrzymie, niezagospodarowane obszary lasów i łąk. Na ziemie polskie Cystersi zostali sprowadzeni już w połowie XII wieku. Jednym z pierwszych miejsc, które wybrali, był małopolski Jędrzejów. I właśnie stamtąd trafili do doliny rzeki Rudy. W 1252 roku rozpoczęli budowę obiektów klasztornych, w których zamieszkali trzy lata później. Fundatorem całego przedsięwzięcia był książę Władysław Opolski. Mnisi zabrali się ostro do pracy. Wkrótce założyli od podstaw wiele wsi. Uprawiali ziemię, utrzymywali stawy i browar, zajmowali się bartnictwem, produkcją węgla drzewnego i smoły, a nawet kuźnictwem. W 1747 roku w Stodołach uruchomili pierwszy na Górnym Śląsku wielki piec opalany węglem! Na początku XIX wieku klasztor przejęło państwo pruskie. Po kilku latach majętność trafiła w ręce przedstawicieli rodu Hohenlohe-Waldenburg-Schillingfürst. To oni przekształcili pałac opacki w książęcy i zaplanowali park. Co pozostało z pracy Cystersów do dnia dzisiejszego? Przede wszystkim zespół klasztorno-pałacowy, składający się z bazyliki, średniowiecznych zabudowań klasztornych oraz barokowego pałacu. Pierwotnie kościół miał charakter romańsko-gotycki. Zbudowano go na planie krzyża łacińskiego, z nawą główną wyższą od naw bocznych. Charakterystyczny był brak wież. W XVII i XVIII wieku kościół przebudowano w stylu barokowym. Spośród trzech kaplic najcenniejsza jest Najświętszej Marii Panny, XVIII-wieczna, z cudownym wizerunkiem Madonny. W kościele warto zwrócić uwagę na cenne obrazy Michaela Willmanna i Ignaza Raaba. Do świątyni przylegają zabudowania klasztoru. Pierwotnie gotyckie, później przybrały formę barokową. Ujęte w czworobok tworzą malowniczy, otoczony krużgankami wirydarz (ogród). Na przełomie XVII i XVIII wieku zespół uzupełniono o budynki barokowego pałacu opackiego, z własnym dziedzińcem i bramą otwieraną w stronę malowniczego stawu. Pocysterskie zabytki otacza piękny, 95-hektarowy park typu angielskiego. Poprowadzono po nim trzy dendrologiczne ścieżki edukacyjne. Rudy leżą na w centrum Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich. W malowniczej okolicy pozostało wiele pamiątek związanych z działalnością Cystersów. Same Rudy są jednym z elementów Europejskiego Szlaku Cysterskiego. Przecinają je ponadto znakowane szlaki turystyki pieszej i rowerowej.

Zakon Cystersów powstał we Francji w XI wieku, w oparciu o regułę świętego Benedykta. Oznacza to, że mnisi prowadzą życie monastyczne, oparte na modlitwie i pracy własnych rąk. W średniowieczu Cystersi szybko zdobyli uznanie jako świetni organizatorzy oraz krzewiciele wszelkich usprawnień w rolnictwie i rzemiośle. Byli więc pożądani przez królów i książąt, w których rękach pozostawały olbrzymie, niezagospodarowane obszary lasów i łąk. Na ziemie polskie Cystersi zostali sprowadzeni już w połowie XII wieku. Jednym z pierwszych miejsc, które wybrali, był małopolski Jędrzejów. I właśnie stamtąd trafili do doliny rzeki Rudy. W 1252 roku rozpoczęli budowę obiektów klasztornych, w których zamieszkali trzy lata później. Fundatorem całego przedsięwzięcia był książę Władysław Opolski. Mnisi zabrali się ostro do pracy. Wkrótce założyli od podstaw wiele wsi. Uprawiali ziemię, utrzymywali stawy i browar, zajmowali się bartnictwem, produkcją węgla drzewnego i smoły, a nawet kuźnictwem. W 1747 roku w Stodołach uruchomili pierwszy na Górnym Śląsku wielki piec opalany węglem! Na początku XIX wieku klasztor przejęło państwo pruskie. Po kilku latach majętność trafiła w ręce przedstawicieli rodu Hohenlohe-Waldenburg-Schillingfürst. To oni przekształcili pałac opacki w książęcy i zaplanowali park. Co pozostało z pracy Cystersów do dnia dzisiejszego? Przede wszystkim zespół klasztorno-pałacowy, składający się z bazyliki, średniowiecznych zabudowań klasztornych oraz barokowego pałacu. Pierwotnie kościół miał charakter romańsko-gotycki. Zbudowano go na planie krzyża łacińskiego, z nawą główną wyższą od naw bocznych. Charakterystyczny był brak wież. W XVII i XVIII wieku kościół przebudowano w stylu barokowym. Spośród trzech kaplic najcenniejsza jest Najświętszej Marii Panny, XVIII-wieczna, z cudownym wizerunkiem Madonny. W kościele warto zwrócić uwagę na cenne obrazy Michaela Willmanna i Ignaza Raaba. Do świątyni przylegają zabudowania klasztoru. Pierwotnie gotyckie, później przybrały formę barokową. Ujęte w czworobok tworzą malowniczy, otoczony krużgankami wirydarz (ogród). Na przełomie XVII i XVIII wieku zespół uzupełniono o budynki barokowego pałacu opackiego, z własnym dziedzińcem i bramą otwieraną w stronę malowniczego stawu. Pocysterskie zabytki otacza piękny, 95-hektarowy park typu angielskiego. Poprowadzono po nim trzy dendrologiczne ścieżki edukacyjne. Rudy leżą na w centrum Parku Krajobrazowego Cysterskie Kompozycje Krajobrazowe Rud Wielkich. W malowniczej okolicy pozostało wiele pamiątek związanych z działalnością Cystersów. Same Rudy są jednym z elementów Europejskiego Szlaku Cysterskiego. Przecinają je ponadto znakowane szlaki turystyki pieszej i rowerowej.

Wydział Chemii Politechniki Śląskiej dysponuje w Gliwicach dwoma zabytkowymi budynkami przy ul. ks. Marcina Strzody: tzw. „Czerwoną Chemią” i „Szarą Chemią”. Oba powstały na początku ubiegłego wieku i mieściły gliwickie szkoły średnie. Na potrzeby akademickie zostały zaadaptowane po II wojnie światowej. Na przełomie XIX i XX wieku średnie szkolnictwo niemieckie było bardzo zróżnicowane i dzieliło się na progimnazja, gimnazja, licea i szkoły realne. W śląskich miastach powstało wówczas wiele obiektów szkolnych, często bardzo okazałych i stylowych. Budynek dzisiejszej „Szarej Chemii” powstał właśnie na potrzeby takiej szkoły, kształcącej w zakresie rzemiosł, handlu, przemysłu i sztuki. Przewidziano w niej naukę w systemie koedukacyjnym i wielowyznaniowym. Gmach wznoszono w latach 1908-1910. Ponieważ inwestycja powstawała na grząskim gruncie, betonowe fundamenty wzmocniono żelazną konstrukcją i zaizolowano asfaltem. Budynek zaprojektowano w stylu neorenesansowym. Posiada on trzy kondygnacje i sutereny; dwuspadowy dach przykryto czerwoną dachówką. Ściany oblicowano szarą cegłą. Główną część budowli zwieńczono dwoma szczytami z charakterystycznymi spływami. Uwagę zwraca klatka schodowa zakończona hełmem. Wejście główne znajduje się obecnie na rogu budynku. W latach 1925-1927 do szkoły dobudowano nowy gmach w stylu wczesnego modernizmu. Na elewacji „Szarej Chemii” odnajdziemy również kartusz ze starym herbem Gliwic - z wyobrażeniem Matki Bożej z Dzieciątkiem nad miejskimi murami.

Dokładny czas budowy pałacu w Kokoszycach nie jest do końca znany. Jedną z przypuszczalnych dat powstania budowli jest rok 1822, kiedy to mógł postawić go Wilhelm Franz von Zawadzki. Data wyryta na fasadzie budynku sugeruje, że zbudowany został on w 1783 r. przez ówczesnego właściciela Kokoszyc, Gustawa Baltazara von Czebulka. Rozbudowa rezydencji miała miejsce za czasów ostatniego właściciela, Gustawa von Ruffera, w drugiej połowie XIX w. Prace budowlane prowadzono w pałacu także w latach 1919-1920, a miały one na celu powiększenie jego powierzchni mieszkalnej. W tych czasach powstała w pałacu kaplica. Zburzono natomiast wówczas wieżę. Gdy ziemie tej części Górnego Śląska znalazły się ostatecznie na terenie Polski, ówczesna właścicielka rezydencji, Gabriela von Ruffer, zdecydowała o sprzedaniu tutejszego majątku oraz przeniesieniu się do swojej posiadłości w granicach Niemiec. Rezydencją zainteresowała się wówczas Administracja Apostolska dla Śląska Polskiego, która stała się zalążkiem powstałej wkrótce diecezji katowickiej. W pałacu, który zakupiono w roku 1925, chciano urządzić pierwotnie seminarium duchowne, z czego jednak zrezygnowano. Po krótkim okresie dzierżawy pałacu przez hrabiego Hansa Georga von Oppersdorf, budowlę przeznaczono na dom wypoczynkowy dla księży oraz dom rekolekcyjny. Opiekę nad nim powierzono Zgromadzeniu Sióstr św. Jadwigi. Na krótko przez II wojną pałac był gruntownie remontowany. W czasie działań wojennych Niemcy zajęli budynek, urządzając w nim najpierw szkołę gospodarczą dla dziewcząt, a potem koszary oraz hotel dla oficerów. Po wojnie rezydencja, stanowiąca z powrotem dom rekolekcyjny, była remontowana jeszcze kilkakrotnie. W latach 70-tych zmieniono wystrój kaplicy, umieszczając w niej barokowy ołtarz, przeniesiony z Siemianowic Michałkowic. Wówczas przebywał tu m.in. kardynał Karol Wojtyła. W parku, który powstał w czasach budowy pałacu, rosną przede wszystkim popularne, rodzime drzewa i krzewy, ale również okazy drzew południowych, jak rzadkie tulipanowce czy azalie. Na terenie parku znajduje się także osiem stawów.

Dokładny czas budowy pałacu w Kokoszycach nie jest do końca znany. Jedną z przypuszczalnych dat powstania budowli jest rok 1822, kiedy to mógł postawić go Wilhelm Franz von Zawadzki. Data wyryta na fasadzie budynku sugeruje, że zbudowany został on w 1783 r. przez ówczesnego właściciela Kokoszyc, Gustawa Baltazara von Czebulka. Rozbudowa rezydencji miała miejsce za czasów ostatniego właściciela, Gustawa von Ruffera, w drugiej połowie XIX w. Prace budowlane prowadzono w pałacu także w latach 1919-1920, a miały one na celu powiększenie jego powierzchni mieszkalnej. W tych czasach powstała w pałacu kaplica. Zburzono natomiast wówczas wieżę. Gdy ziemie tej części Górnego Śląska znalazły się ostatecznie na terenie Polski, ówczesna właścicielka rezydencji, Gabriela von Ruffer, zdecydowała o sprzedaniu tutejszego majątku oraz przeniesieniu się do swojej posiadłości w granicach Niemiec. Rezydencją zainteresowała się wówczas Administracja Apostolska dla Śląska Polskiego, która stała się zalążkiem powstałej wkrótce diecezji katowickiej. W pałacu, który zakupiono w roku 1925, chciano urządzić pierwotnie seminarium duchowne, z czego jednak zrezygnowano. Po krótkim okresie dzierżawy pałacu przez hrabiego Hansa Georga von Oppersdorf, budowlę przeznaczono na dom wypoczynkowy dla księży oraz dom rekolekcyjny. Opiekę nad nim powierzono Zgromadzeniu Sióstr św. Jadwigi. Na krótko przez II wojną pałac był gruntownie remontowany. W czasie działań wojennych Niemcy zajęli budynek, urządzając w nim najpierw szkołę gospodarczą dla dziewcząt, a potem koszary oraz hotel dla oficerów. Po wojnie rezydencja, stanowiąca z powrotem dom rekolekcyjny, była remontowana jeszcze kilkakrotnie. W latach 70-tych zmieniono wystrój kaplicy, umieszczając w niej barokowy ołtarz, przeniesiony z Siemianowic Michałkowic. Wówczas przebywał tu m.in. kardynał Karol Wojtyła. W parku, który powstał w czasach budowy pałacu, rosną przede wszystkim popularne, rodzime drzewa i krzewy, ale również okazy drzew południowych, jak rzadkie tulipanowce czy azalie. Na terenie parku znajduje się także osiem stawów.

Historia wojnowickiego pałacu rozpoczyna się w roku 1828, kiedy to pochodzący z bogatej rodziny młody, bo 24-letni lekarz, Carl Johann Christian Kuh nabył 425 hektarów gruntu. W postawionym tutaj niebawem budynku Kuh dokonywał operacji chirurgicznych oka, stając się cenionym na całym Śląsku lekarzem. Nierzadko operacje te były nieodpłatne. Doktor Kuh był filantropem - często operował ludzi, których nie było na to stać (w geście podzięki na platanie w parku pojawiały się wianuszki kwiatów). Po kilkunastu latach profesor Kuh nabył kopalnię Charlotte (obecnie Rydułtowy) oraz kilka mniejszych, stając się miejscowym potentatem węglowym. W 1875 roku majątek w Wojnowicach nabył Heinrich Friedrich August von Banck, rotmistrz kirasjerów z Magdeburga. Z końcem w. XIX i w początkach XX dotychczasowa budowla została gruntownie przebudowana na okazałą, zachowaną w niezmienionej do dziś formie, rezydencję pałacową nawiązującą stylem do baroku i klasycyzmu. Potem właścicielem pałacu stał się syn rotmistrza, Eduard Karl Christian Eugen von Blanck. Szanowana rodzina von Blancków zamieszkiwała tu do nadejścia frontu w 1945 roku. Po wojnie mieścił się tu ośrodek dydaktyczny, później biura i mieszkania PGR-u, wreszcie szpital. Obecnie pałac jest własnością prywatną i mieści restaurację oraz dom przyjęć. Odnowione wnętrza posiadają gustowne wyposażenie, na które składają się m.in. zabytkowe meble i obrazy. Dzięki inicjatywie dzisiejszego właściciela, a także dzięki darowiznom osób prywatnych - w tym okolicznych mieszkańców - urządzone zostało w pałacu także Muzeum Dawnej Wsi. Znalazły tu swoje miejsce m.in. ciekawe przedmioty codziennego użytku, często znajdowane przez miejscowych na strychach i w piwnicach.Wśród eksponatów muzeum znajdują się dwustuletnia stupa do tłuczenia grochu, drewniane brony, żarna, urządzenia do wyrabiania masła, sera, stare żelazka, maglownice i wiele innych przedmiotów. Najnowszą atrakcją pałacu jest Muzeum Horroru (www.muzeumhorroru.pl) Do kompleksu pałacowego należy 4,5-hektarowy park z rzadkimi gatunkami drzew i krzewów. Rosną tu m.in. buk czerwony, dąb błotny, kasztanowiec żółty i skrzydłorzech kaukaski. Na części obszaru parku znalazła się także zagroda dla zwierząt.